Kadınlarda Döl Yatağı Boruları

Tanım

Dölyatağı boruları (Fallop boruları), yumurtalığın yaptığı yumurtacığın alındığı (çoğunlukla yumurtacık spermatozoyitler tarafından burada döllenir) ve dölyatağı boşluğuna gönderildiği kassal çeperli borulardır.

Yeri

Dölyatağı boruları, sağ ve solda yumurtalıkla komşu olarak başlayan ve dölyatağının üst köşelerinde (dölyatağı boynuzlan) sonlanan iki borudur.

Biçimi ve Dış Görünüşü

Boruların ortalama uzunlukları, 10-14 sm kadardır.

Biçim, yapı ve komşulukları bakımından farklı dört parçadan oluşurlar: İçten dışa doğru, dölyatağı parçası; isthmus; ampul; infundibulum.

Dölyatağı parçası

Dölyatağı çeperi içinde yeralan bu parça, dölyatağı ağzı (ostium uterinum) adı verilen dar bir delikle dölyolu boşluğunun üst dış açısından başlar, dölyatağı çeperini aşar ve isthmus ile uzanır.

Uzunluğu l sm, iç çapı 0,5 sm’dir.

İsthmus

Uzunluğu 3-4 sm, dış çapı 0,3-0,4 sm arasındadır.

Dölyatağı parçasının devamı olan isthmus, dölyatağı köşelerinden başlayarak, yatay biçimde yumurtalığın alt bölümüne doğru ilerler.

Silindir biçimi, sert kıvamlı bir parçadır.

Ampul

Dölyatağı ampulünün uzunluğu 7-8 sm, çapı 0,7-0,8 sm’dir.

Dölyatağı borusu ve damarları. — l. Ampul. — 2. Dölyatağı borusu iç atardamarı. — 3. Ara parça. — 4. Yumurtalık özel bağı. — 5. Dölyatağı atardamarı. — 6. İsthmus. — 7. Yumurtalık. — 8. İnfundibulum saçakları. — 9. Yumurtalık atardamarı. —10. İnfundibulum.

Jaha yumuşak kıvamlıdır; çeperleri de daha incedir.

Ampul, isthmus ile bir köşe yaptıktan sonra, hafif kıvrıntıh olarak yumurtalık ön kenarı uzunluğunca ilerler. Yumurtalığın yukarı bölümüne gelince, önce arkaya, sonra aşağıya kıvrılarak dik biçimde yumurtalığın iç yüzüne ulaşır ve biraz ötede infundibulum ile devam eder.

İnfundibulum

Ampulün dış yanında yeralan, huni biçiminde geniş bölüme infundibulum adı verilir; dölyatağı borusunun son parçasıdır.

İnfundibulumun dış yüzü, saçaklarla (10-15 kadar) devam eder. Saçaklar 1-1,5 sm uzunluğunda mukoza kıvrımlarıdır.

İnfundibulumun tepe bölümünde, 2 mm çapında bir delik bulunur. Bu delik, dölyatağı borusunun karın, deliğidir ve bir mukoza boşluğunu, seröz bir boşluğa birleştirir. Ayrıca saçakların sürekli hareketleri sayesinde, yolunu şaşıran yumurtacığı yeniden içeri alabilir.

Saçakların biri, ötekilerden daha uzun ve geniştir; Richard saçağı ya da yumurtalık saçağı denen bu oluşum, düz kas lifleri ve yumurtalık bağları kapsar, yumurtalık saçağına bağlanarak, onunla birlikte yumurtalığın üst bölümüne yapışır.

Rengi ve Kıvamı

Dölyatağı boruları da, dölyatağı gibi kırmızı-pembe renkte organlardır. İsthmus parçası, sert kıvamlıdır; oysa ampul, daha gevşek ve çeperleri daha incedir.

Tutunma Araçları

Dölyatağı boruları, aşağıdaki oluşumlarla tutunurlar:

Kadın üreme organlarının çizimsel kesiti. — 1. Dölyatağı borusu. — 2. Dölyatağı boynu kanalı. — 3. Dölyatağı boynu.— 4. Dölyolu’—S.Yumurtalık. — 6. Dölyatağı boşluğu. — 7. Dölyatağı mukozası ya da andometriyum. — 8. Dölyatağı kas tabakası ya da miyometriyum. — 9. Karın zarı.

— borunun dölyatağına bağlanarak devamı;

— tepe bölümünde yeralan geniş bağ yaprakçıkları (2 tane);

— Richard saçağının bağlandığı, infundibulumdan, yumurtalığın üst bölümüne kadar uzanan yumurtalık saçağı.

Borunun Döl Yatağı Geniş Bağıyla Komşuluğu

Küçük leğendeki bütün organlar gibi (yumurtalıklar dışında), dölyatağı boruları da karın zarıyla örtülmüştür: Dölyatağı borusunu, 2 yapraklı seröz bir kılıfla saran ve geniş bağın altına bağlayan dölyatağı borusu askısı.

İç bölümde, dar bir üçgen görünümünde olan dölyatağı borusu askısı (mezosalpenks), dölyatağına yaklaştıkça içten dışa doğru genişler.

Dışa vardığında iyice genişleyen dölyatağı borusu askısı, ampulün yumurtalık iç yüzüne doğru kıvrılıp, onu örtmesini sağlar. Dölyatağı borusu, bu karın zarı yaprağı aracılığıyla sigmamsı kalın barsakla ve leğen boşluğuna uzanan ince barsaklarla komşudur.

İç Yapısı

Dölyatağı borularının iç bölümleri, pembe renklidir; uzunluğu boyunca, akış yoluna paralel uzanan mukoza kıvrımlarıyla döşenmiştir.

Dölyatağı parçasında fazla belirgin olmayan bu kıvrımlar, isthmusta çoğalarak, daha görünür bir hal alırlar. Ampul ve infundibulum parçalarındaysa, çok daha gelişerek, çalıyı andıran bir görünüşe bürünürler.

Saçakları, infundibulumun dışına doğru uzanan bu mukoza kıvrımları oluşturur.

Yapısı

Dölyatağı boruları, birbiri üstünde dört tabakadan oluşurlar. Dıştan içe doğru :

— seroza tabakası (karın zarından yapılıdır);

— esnek bağdokusu tabakası (damar ve sinirleri kapsar);

— kas tabakası;

— mukoza tabakası (borunun iç yüzeyini kaplayan uzunlamasına kıvrımları oluşturur).