Verem Kökenli Erbezi Üstü İltihabı

İvegen ve süreğen iki biçimi vardır.

İvegen biçim

Günümüzde çok ender raslanan (birincil verem odağına uygulanan özgül tedavi sayesinde) bu hastalık, yüksek ateşle apansızın başlar. Erbeziüstünü yaygın olarak etkiler; erbeziüstünü erbezinden ayıran oluk yiter ve erbezi torbasında, ilerde ortaya çıkacak fistülleşmeye öncülük eden bir şişkinlik gelişir.

Sidik yolu iltihabı bulunsa (sidik yolu kurudur), sperma keseciği ve prostat da etkilenmese ve hastada daha önceki bir veremle (akciğer zarı ya da kemik veremi, özellikle de böbrek veremi) ilgili belirtiler dikkati çekmese, hastalık yalın ya da bel soğukluğu kökenli bir ivegen erbeziüstü iltihabıyla karıştırılabilir.

Veremden kuşkulanma, sidikte hücre ve bakteri incelemesi yapılmasını (Ziehl) ve boşaltım yolları filmi almayı gerektirir. Özgül bir verem tedavisi sayesinde evrimi kolayca iyileştirilebilen bu ivegen biçim, eskiden hızla fistülleşirdi.

Süreğen biçim

Süreğen erbeziüstü iltihabı, alışılmış biçimdir. Hasta,erbezi torbasında bir ağırlıktan ya da erbezlerinde bir şişkinlikten (düğüm) yakınır.

Muayene kuralları kesindir:

— arada kalmış bir fistülü ortaya çıkarmak amacıyla, erbezi torbası derisinin elle gerilerek kıvrımlarının açılması;

— erbeziüstü, erbezi birleşme bölgesinin elle muayene edilerek düğümün yerleşme yerinin aranması (düğüm çoğunlukla erbeziüstü kuyruğunda, bazı hastalardaysa hem erbeziüstü başında, hem de kuyruğundadır); erbeziüstündeki bozun düzensiz, katı ve serttir; bazen niteleyici bir sertleşme göstererek torbaya yapışmış olabilir;

— sperma kordonunun elle muayenesi; sperma kanalı iltihabı (sertleşmiş ve düzensiz sperma kanalı) hastalığın verem kökenli olduğunun en iyi kanıtıdır;

— öteki erbezinin de muayenesi (iki yanlı bozunlara sık raslanır);

— göden barsağının parmakla muayenesi: Prostat ve sperma keseciğinin durumu saptanabilir (orta çizgiye yakın ve çoğunlukla bir atıcı kanal iltihabının belirtisi olan sertçe bir şişlik). Ayrıca bu muayene, bozunların tek ya da çift yanlı olup olmadığını belirtir;

— taze sidikte verem basili aranması: Gerçekten, bazı üreme organları veremi hastalarında, sidiğin berrak çıkmasına karşın böbrek veremi de

vardır;

— damar içine karşıt madde verilerek boşaltım sistemi filmi çekme: Sistemin yukarı bölümlerinde bulunabilecek veremleri saptamayı sağlar;

— sperma kanalı, keseciği filmi: Prostat ve sperma keseciklerinin ciddi biçimde etkilendiği hastalara uygulanır.

Bazen hastalık yalın bakterilerin etken olduğu bir erbeziüstü iltihabı olduğu halde, yanlış teşhis konularak gereksiz bir verem tedavisine başvurulmaktadır. Bu nedenle, kesin sonuca varılamayan hastalarda, erbeziüstü çıkarma girişimine başvurmak en doğru yoldur.

Verem kökenli süreğen erbeziüstü iltihabının evrimi son derece değişkendir. Genellikle hastayı çok rahatsız etmez. Bazı hastalarsa, en çok arka ve alt bölümlerde oluşan apse ve fistülleşmelerden yakınır. Hastalık erbezine de sıçrayabilir. Bu durumda, bozunların çift yanlı ortaya çıkışlarını önlemek, yani öteki erbezini korumak amacıyla cerrahi girişime başvurmak gerekir.

Erbezlerinin hastalıktan iki yanlı etkilendikleri hastalarda, tedavisi olanaksız bir kısırlık söz konusudur (boyun, sperma kanalı ve atıcı kanalın iltihap kökenli darlığı ve tıkanıklığı).

Verem daha üst bölümdeki organlarda görülmemişse, tedavide verem ilaçlarına başvurulur (isoniyazit). Altı ay süreyle uygulanan bu1 tedavi, böbrek veremiyle birlikte basil işeme de varsa, iki yıl kadar sürdürülür.

Çok ağrılı biçimlerde, fistülleşmelerde ve hastalığın erbezine yayıldığı durumlarda, cerrahi girişime başvurmak gerekir. Ancak bu uygulamalar gerçek anlamda bir erbeziüstü çıkarma ameliyatı değil, yalnızca verem düğümünün çıkarılması ve yumuşak bölümlerle erbezinin hastalıklı bölümünün temizlenmesi biçiminde girişimlerdir.