Kadın Üreme Organı Yumurtalıklar

6 Ekim 2009 Salı

Yumurtalıklar (ovarium), yumurtacık yapan organlar olmalarının yanısıra, içsalgı bezleridir. Östrojen ve progesteron hormonlarını salgılarlar.

Yeri

Sağda ve solda iki yumurtalık vardır; leğen boşluğu içinde, bu boşluğun çeperlerine dayalı olarak dölyatağı geniş bağlarının arkasında yeralırlar.

Biçimi ve Dış Görünüşü

Yanlarından basık, yumurtamsı biçimlidirler (bademe benzerler); büyük eksenleri dikey ya da aşağı ya da arkaya doğru hafif yatıktır.

Görünüşleri kadının yaşına ve fizyolojik durumlara göre değişir. Ergenliğe kadar düz olan yumurtalıkların yüzleri, yaş ilerledikçe, Graaf foliküllerinin bu yüzeyde yaptıkları çıkıntılarla, bu foliküllerin çatlamasından sonra ortaya çıkan yara yerinden dolayı pürüzlü olur. Yaşdönümünden sonra yumurtalıklar küçülür, yüzlerindeki pürtükleri yitirerek düzleşir.

Büyüklük ve Ağırlığı

Yumurtalıkların, yetişkinde ortalama yükseklikleri 3,5 sm, genişlikleri 2 sm, kalınlıkları lısm’dir.

Renk ve Kıvamı

Kıvamları katıcadır. Renkleri, pembeden fildişi rengine kadar değişir.

Tutunma Araçları

Yumurtalığın yerinde durmasını, yumurtalık orta askısı ve üç bağ sağlar. Yumurtalık saçağı, yumurtalık özel bağı ve yumurtalık aşıcı bağı adı verilen bağlar, yumurtalığa büyük bir oynaklık kazandırır.

Yumurtalık orta askısı (mesovarium)

Yumurtalığın ön bölümünü, dölyatağımn geniş bağıyla birleştiren kısa bir bağdır.

Normal bir küçük leğenin, karın içine bakma yöntemiyle (çölyoskopi) alınmış resmi. Üstte, ortada dölyatağı gövdesi ve üst köşelerinden eğik olarak yanlara uzanan dölyatağı boruları ile üstlerini örttükleri, beyaz renkli yumurtalıklar açıkça seçilmektedir.

Yumurtalık aşıcı bağı (liganıentum suspensorium ovarii)

Yumurtalığın üst bölümüne bağlanır. Düz kas. lifleri ve bağdokusu lifleriyle sarılmış atardamarlar, toplardamarlar ve lenf damarları, yumurtalığa bu bağ aracılığıyla gelirler.

Yumurtalık saçağı (fimbria ovarica)

Yumurtalığın üst bölümünü, dölyatağı borusu saçaklarıyla birleştirerek, her iki organ arasındaki doğrudan bağlantıyı sağlar.

Yumurtalık özel bağı (ligamentum ovarii proprium)

Yumurtalığın alt bölümünü, dölyatağının yan açısına birleştirir.

Bu bağlar arasında yumurtalık orta askısı ve özellikle yumurtalık aşıcı bağı, yumurtalığın normal durumunda tutunmasını sağlarlar. Öteki iki bağın görevi, yumurtalığı dölyatağı borusuna ve dölyatağma yakın tutmaktır.

Komşulukları

Yumurtalık dış yüzünün komşulukları

Yumurtalık, tam anlamıyla leğen içinde yeralan tek üreme organıdır (öteki organlar, karın zarı tarafından «örtülmüşlerdir»}; leğenin yan çeperinde, karın zarıyla örtülü yumurtalık çukuru içinde yerleşmiştir. ,

Hiç doğum yapmamış kadınlarda, yumurtalık bu sınırlı çukurcuk içinde bulunur. Komşulukları şunlardır:

—’ arkada sidik yolu ve kalça iç damarlarıyla;

— yukarda kalça dış damarları ve lenf zinciriyle;

— aşağıda dölyatağı atardamarıyla;

— önde dölyatağı geniş bağıyla (dölyatağı geniş bağı, küçük leğenin yan çeperlerini dölyatağına bağlayan, enlemesine kalın bir bağdır).

Doğum yapmış kadınlarda, yumurtalık düşükçedir. Konumu dikey değil, içe ve aşağıya doğru eğiktir. Bu durumda, dış yüzü alta gelir ve böylece, sınırlandığı yumurtalık çukurundan ayrılarak, sidik yolunun ve kalça iç damarlarının arkasında ve kuyruk sokumu kemiğinin önünde yeralan Claudius çukuruna yerleşir.

Yumurtalık iç yüzünün komşulukları

Yumurtalığın iç yüzü, dölyatağı borusunun «infundibulum» adı verilen huni biçiminde genişlemiş bölümüyle örtülmüştür. Komşulukları şunlardır:

— ince barsaklar;

— körbarsak ve apandis (sağ yumurtalık);

— sigmamsı kalın barsak (sol yumurtalık).

İç Yapısı

Yumurtalıktan bir kesit yapılırsa, iki bölge ortaya çıkar:

— öz maddesi (ortada);

— Kabuk maddesi (dışta). Kabuk maddesi epitel ile kaplıdır.

Öz maddesi

Kırmızı renkli ve süngerimsi bir yapıdadır; çok sayıda damar kapsar. Esnek kas ve bağdokusu lifleri arasında, yumurtalık kapısından yumurtalığa giren atardamarcıklar, sarmal kıvrıntılar oluştururlar. Öz maddesi, lenf damarları ve sinir ağları bakımından çok zengindir.

Kabuk maddesi

Epitelle örtülüdür; hücresel bağdokusundan yapılmış bir destek dokusu içinde yumurtalık foliküllerini kapsar. Büyüme evrelerine göre, bu foliküller şunlardır:

— genç (primer) foliküller;

— gelişme halinde foliküller;

Yumurta hücresinin (dişi hücresi) değişik evrelerini gösteren yumurtalık kesiti çizimi. Yumurta hücresinin evrimi, embriyo yaşamında başlar; son evreler, âdet çevrimi sırasında gerçekleşir. Her evrimde tek bir folikül (Graaf folikülü) olgunlaşarak, yumurtalık yüzeyini çatlatır ve yumurtacık (övül) haline dönüşecek olan yumurta hücresini dışarı bırakır. Çatlayan folikül, sarı cisim haline dönüşür. — A. İlk folikül. — B. Birincil folikül. — C. İkincil folikül. — D. Üçüncül folikül. — E. Olgun fclikül ya da Graaf folikülü. — F. Yırtılmış folikül. — G. Yumurtacık. — H. ve /. Sarı cisim.

— gelişmiş, yumurtlamaya hazır foliküller (Graaf folikülleri).

Ayrıca, kabuk maddesi içinde sarı cisimler ve daha önceki âdet çevrimlerinin sarı cisimlerinin geride bıraktıkları izler de yeralır.

Sarı cisim, yumurtlamadan sonra çatlayan folikülün, değişikliğe uğramış biçimidir. Folikülün evrimi ve sarı cisme dönüşmesini, yumurtalık ve yumurtlamayla ilgili fizyoloji bölümünde inceleyece ğiz.

Comments

No response to “Kadın Üreme Organı Yumurtalıklar”
Post a Comment | Kayıt Yorumları (Atom)

Yorum Gönder

 
cinsel bilgiler sağlık bilgileri seks dersleri. Citrus Pink Blogger Theme Design By LawnyDesignz Powered by Blogger