Rahim İçi Araç (Spiral)

Spiral veya Rahim içi araç (RİA) ülkemizde ve dünyada en yaygın kullanılan yöntemdir.Asya ülkelerinde ve gelişmekte olan ülkelerde ilk ve en çok tercih edilen yöntem olmasına karşı A.B.D ve bir çok Avrupa ülkesinde doğum kontrol hapları ilk tercih edilen yöntemlerdir. Bu kadar yaygın kullanılmasının en büyük nedeni hastaya getirdiği maliyetin düşük olması ve kullanım kolaylığıdır.

Spiral (RİA) Nedir?, Nasıl bir araçtır ?

Yapısı genellikle T harfine benzeyen, geri dönebilir doğum kontrolü sağlayan ve ana yapısı kıvrılabilir polietilen olan küçük bir araçtır. Gövde üzerinde bakır tel sarılıdır. Bu bakır zaman içinde yavaş yavaş salınarak RİA' nın etki mekanizmalarından birini oluşturur. Günümüzde kullanılan modern spirallerin önerilen kullanım süreleri değişkendir. Üretici firmalar 3 yıl ile 10 yıl arasında değişen kullanım süreleri belirtmektedirler. Ülkemizde yaygın olarak takılan T spiralleri 5-10 yıl süreli koruma sağlamaktadır .
Büyük bir kısmı T şeklinde olmakla birlikte piyasada değişik marka ve yapılarda pek çok "ria" bulunmaktadır. Bunların etkinlik açısından birbirlerine üstünlükleri yoktur. Sadece bir kısmının boyutu küçük olup uygun rahimlere takılmada kolaylık sağlamaktadır.

Spiralin alt ucunda genellikle bir halkaya da topuz bulunur. Bu bölüme ipi bağlıdır. Bu ip pamuk ya da bazı doğal materyalden üretilmiş iplikler gibi sıvı çekerek şişmez. İpin görevi RİA çıkartılacağı zaman kolaylık sağlamaktır. Bunun yanı sıra kontrollerde ipin uzunluk ve durumu spiralin yerinden kayıp kaymadığının anlaşılmasında yardımcı olmaktadır.Genel olarak spiral çıkarma - çıkartma, spiral takma -taktırma kolay bir işlemdir.

Kaç çeşit spiral vardır?

Piyasada değişik yapı ve boyutta spiraller (ria)vardır. Markası ne olursa olsun hepsinin koruma mekanizması ve etkiliği aynıdır. Üzerindeki bakır miktarına göre maksimum kullanma yılları belirlenmiştir. Ülkemizde en çok T şeklinde olan bakırlı spiral kullanılmaktadır. Spiralleri içerdikleri maddeye göre sınıflandırmak gerekirse

* Bakırlı spiraller : Ülkemizde de en çok tercih edilen bu spirallerin Copper T, Nova-T ve Multiload isminde çeşitleri vardır. Doktorun tercihine göre kullanım için seçilirler. Multiload ‘ un küçük boy spirali mevcuttur ve rahmi küçük olan kadınlarda tercih edilmektedir.

* Hormonlu spiraller: Bulundurdukları haznede progesteron hormonu içerirler ve bu hormonu yavaş bir şekilde salgılayarak gebeliğe engel olurlar. Ülkemizde Mirena ismiyle satılmaktadır.

* Herhangi bir madde içermeyen spiraller: Bundan 10-15 yıl öncesi ülkemizde yaygın olarak kullanılmışlardır. ‘S’ şeklinde veya halka şeklinde olup üzerinde herhangi bir madde (bakır, hormon ) içermezler. Şu anda temin etmek mümkün değildir, satılmamaktadır.

Spiral (RİA) gebeliği nasıl engeller?.

Spiralin gebeliği engellemede ilk etkisi rahim içinden geçen sperm hareketlerini bakır aracılığı ile bozmasıdır. Ayrıca RİA üzerinde bulunan bakır yavaş yavaş salgılanarak rahmin içini döşeyen endometrium tabakasında inflamasyon adı verilen bir reaksiyona neden olur ve bu dokudan olan enzim üretimini değiştirir. Bu etki sonucu yumurta döllenmiş olsa bile rahim içinde tutunamaz. Öte yandan bakır prostoglandin adı verilen maddelerin üretimini etkileyerek gebeliği destekleyen hormonların üretimini bozar. Yani spiral hem döllenmeyi engeller hem de döllenme olsa bile bu embriyonun rahim içinde tutunma ve canlılığını devam ettirme şansını azaltır.

Spiralin güvenirliliği ne kadardır?

Spiral güvenirliliği en yüksek olan korunma yöntemlerinden biridir. Başarısızlık oranı yaklaşık %2’dir. Koruyuculuk spiral takıldığı andan itibaren başlar. Spiralin koruyuculuğu çıkarıldığı anda biter ve yumurtlama üzerine etkisi olmadığı için kadın tekrar gebe kalma yeteneğine kavuşur.RİA'nın cinsel yolla bulaşan hastalıklara karşı hiçbir koruyuculuğu yoktur. Bu nedenle bu hastalıklar açısından yüksek risk grubunda olan kadınlar pelvik enfeksiyon kolaylıkla gelişebileceği için mutlaka prezervatif kullanmalıdırlar.

Spiral kimler için uygun bir yöntemdir?

* 35 yaş üstü ailesini tamamlamış ve hormonal yöntem istemeyen kadınlar.

* Yüksek etkili, uzun süreli ve geri dönebilen bir yöntem arayanlar.

* Cinsel yolla bulaşan hastalıklar için yüksek risk grubunda olmayan kadınlar.

* Emziren anneler .

* Sigara kullanımı ya da başka nedenler ile doğum kontrol hapı veya diğer hormonal yöntemleri kullanamayanlar.

* Her gün ilaç kullanmak istemeyen ,unutkan kadınlar.

Spiral takılması kimler için uygun bir yöntem değildir?

* Bilinen ya da şüphe edilen bir gebelik varlığı

* Cinsel yolla bulaşan bir hastalık varlığı

* Son 3 ay içinde endometrium enfeksiyonu geçirmiş olmak

* Son 3 ay içinde enfekte bir düşük olayı yaşamış olmak

* Kontrol altında genital enfeksiyon olması

* Sebebi bilinmeyen anormal vaginal kanama varlığı

* Bilinen yada şüphe edilen serviks veya endometrium kanseri olması

* Rahim ağzı ve/veya rahimde RİA'nın takılmasını olanaksız ya da tehlikeli hale getiren anatomik bozuklukların olması

* Büyük myomların mevcudiyeti

* PAP smear sonucunun normal olmaması

* RİA'dan daha küçük ve kısa bir rahim olması

* Bakıra alerjik olduğu bilinen kadınlar

* Vücutta tehlikeli miktarlarda bakır birikimi ile karakterize, nadir görülen genetik geçişli bir hastalık olan Wilson Sendromu varlığı

* Kronik bağışıklık yetersizliği varlığı.